شاید برای شما نیز سوال باشد که بوت لودر Bootloader چیست؟ و چگونه کار میکند؟ بوت لودر یا Bootloader برنامه‌ای است که در هنگام روشن شدن یک سیستم کامپیوتری بارگذاری می‌شود و وظیفه آن بارگذاری سیستم عامل اصلی دستگاه است. بوت لودر معمولاً قبل از بارگذاری سیستم عامل اجرا می‌شود و به عنوان یک رابط بین سخت افزار و نرم افزار عمل میکند.
وظیفه اصلی بوت لودر شامل تشخیص و اجرای برنامه‌های ضروری برای راه‌اندازی سیستم عامل، بررسی و تنظیم محیط سخت‌افزاری، ساختار داده‌ها و پارامترهای سیستم است. بوت لودر معمولاً در یک بخش خاصی از حافظه رام دیسک سیستم قرار دارد و با استفاده از یک منظمه ثانویه (نظیر BIOS یا UEFI) از آن استفاده میکند. در ادامه نکاتی را برای توضیحات بیشتری در پاسخ به سوال بوت لودر چیست؟ ارائه خواهیم کرد.
منظور از بوت لودر در میکروکنترلر چیست؟
در میکروکنترلرها، بوت لودری که به آن “بوت لودر میکروکنترلر” یا “میکروبوت” نیز گفته می‌شود، وجود دارد. بوت لودر میکروکنترلر، یک برنامه کوچک است که در حافظه غیرقابل پاک شدن (Non-volatile memory) میکروکنترلر و قطعات برد موبایل قرار دارد و در هنگام روشن شدن میکروکنترلر اجرا می‌شود.
بیشتر بدانید: آشنایی با قطعات برد الکترونیکی
اگر می‌خواهید بدانید که کاربرد و ضرورت بوت لودر Bootloader چیست؟ وظیفه بوت لودر میکروکنترلر، بارگذاری برنامه کاربری اصلی (Main Application) میکروکنترلر است. بوت لودر در میکروکنترلر، دریافت برنامه کاربری اصلی را از یک رابط خارجی مانند UART (Universal Asynchronous Receiver-Transmitter)، USB (Universal Serial Bus) یا SPI (Serial Peripheral Interface) انجام می‌دهد و برنامه کاربری را بر روی حافظه اصلی (مانند حافظه فلش) میکروکنترلر ذخیره میکند و سپس اجرای آن را آغاز میکند.
بوت لودر میکروکنترلر معمولاً از طریق یک پروتکل ارتباطی مشخص ابزار توسعه نظیر برنامه‌نویسی بین دستگاه (ISP, In-System Programming) یا پروگرمر (Programmer) قابل بروزرسانی می باشد. این قابلیت به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد که برنامه کاربری را در هنگام توسعه یا بروزرسانی بدون نیاز به استفاده از منبع خارجی (مثل راهکار‌ها و تجهیزات دیگر) بارگذاری و به میکروکنترلر ارسال کنند.
در کل، بوت لودر میکروکنترلر وظیفه اجرای برنامه کاربری اصلی را در میکروکنترلر دارد و راهی برای بارگذاری و به روزرسانی برنامه‌های کاربردی را فراهم میکند. این موضوع در انواع میکروکنترلرها نظیر میکروکنترلر Arm صدق میکند.
چرا و چگونه بوت لودر را قفل کنیم؟
در پاسخ به سوال چگونه بوت لودر را قفل کنیم می‌توان گفت قفل کردن بوت لودر یا Bootloader Locking معمولاً به منظور جلوگیری از بارگذاری سیستم عامل‌های مختلف یا تغییرات غیرمجاز در سیستم استفاده می شود. قفل کردن بوت لودر ممکن است بستگی به نوع سیستم عامل و توضیحات سازنده داشته باشد. در برخی از گوشی های هوشمند، قفل کردن بوت لودر به روش هایی نظیر Unlocking Bootloader و rooting امکان‌پذیر است. به هر حال، مهمترین نکته این است که قفل کردن بوت لودر معمولاً توسط سازنده دستگاه یا سازنده سیستم عامل انجام می‌شود.
برای قفل کردن بوت لودر دستگاه‌های خاص (مانند تلفن همراه یا تبلت)، راهنمایی های و روش‌های توسط سازنده را دنبال کنید. لطفاً توجه داشته باشید که قفل کردن بوت لودر ممکن است باعث از بین رفتن ضمانت نامه (warranty) دستگاه شود و ممکن است به سخت افزار یا نرم افزار ضربه بزند. قبل از قفل کردن بوت لودر، مطمئن شوید که درباره موارد مربوطه اطلاعات کافی دارید و از امکانات و روش‌های مطمئن برای قفل کردن بوت لودر استفاده کنید.
شاید برایتان مفید باشد: چه قطعات الکترونیکی کمیاب هستند؟
چگونه بوت لودر را لاک کنیم؟
پیش از انجام قفل کردن، باید بدانیم که بوت لودر باز است یا قفل. اما چگونه بفهمیم بوت لودر باز است؟ برای آن که بفهمید، بوت لودر گوشی موبایل شما قفل است یا نه؛ ابتدا به قسمت تنظمیات settings رفته و وارد بخش about phone شده و بر روی گزینه build number هفت مرتبه بزنید. دوباره از این بخش خارج شده و به settings برگردید.
این بار در صفحه تنظیمات گوشی بخش Developer Option را مشاهده خواهید کرد. در صورتی که در این قسمت بخواهید آنلاک بوت لودر را انجام دهید باید گزینه OEM Unlocking را روشن کنید. اما اگر این گزینه وجود نداشت، به این معنا می باشد که بوت لودر گوشی شما باز است.
قفل کردن بوت لودر یا Bootloader Locking عملیاتی است که برخی توسعه‌دهندگان و سازندگان سیستم عامل‌ها بر روی دستگاه‌ها فراهم می‌کنند. این عملیات ممکن است بسته به نوع سیستم عامل و دستگاه متفاوت باشد. در ادامه به نحوه قفل کردن بوت لودر برای دو سیستم عامل رایج، یعنی اندروید و ویندوز، اشاره می‌کنیم تا پاسخی باشد برای سوال چگونه بوت لودر را لاک کنیم؟
برای اندروید
- قبل از هر چیز، باید مطمئن شوید که یک فایل پشتیبان از تمام داده های مهم خود دارید، چون قفل کردن بوت لودر معمولاً به همراه پاک کردن اطلاعات دستگاه همراه است.
- بسته به مدل دستگاه و سیستم عامل اندروید، باید به حالت توسعه دهنده (Developer Mode) در بخش تنظیمات دستگاه خود بروید و گزینه “گزینه های توسعه” (Developer Options) را فعال کنید.
- در گزینه های توسعه، گزینه “بوت لودر قفل شود” (Lock Bootloader) یا مشابه آن را پیدا کنید و بر روی آن کلیک کنید.
- دستگاه شما باید به اینترنت متصل باشد تا عملیات قفل کردن بوت لودر انجام شود. دستگاه شما ممکن است مجدداً راه‌اندازی شود و بعد از آن بوت لودر قفل شده باشد.
برای ویندوز
- برای قفل کردن بوت لودر در ویندوز، بسته به نسخه سیستم عامل و مدل کامپیوتر خود، باید به بخش BIOS یا UEFI بروید.
- وارد بخش تنظیمات پیشرفته بخش بوت بشوید.
- در اینجا می‌توانید گزینه “Secure Boot” یا گزینه مشابهی را پیدا کنید و آن را فعال کنید.
- ثبت تغییرات را انجام دهید و کامپیوتر را راه‌اندازی مجدد کنید. بوت لودر شما قفل خواهد بود.
توجه داشته باشید که این توصیفات برای برخی مدل‌ها و نسخه‌های سیستم عامل ممکن است متفاوت باشد. همچنین، قفل کردن بوت لودر ممکن است باعث از بین رفتن ضمانت نامه (warranty) شما شود، لذا اطمینان حاصل کنید که در مورد تغییراتی که اعمال می‌کنید، اطلاعات کافی دارید و امکان‌پذیری و تبعات آن را درک می‌کنید.
همچنین مطالعه کنید: قطعات الکترونیکی و کاربرد آنها
چگونه قفل بوت لودر را باز کنیم؟
تا اینجا با پاسخ سوال بوت لودر Bootloader چیست؟ آشنا شدید و حالا می خواهیم اطلاعاتی در مورد باز کردن قفل بوت لودر ارائه دهیم. بازکردن قفل بوت لودر یک عملیاتی پیچیده و خطرناک است که احتیاج به دقت و دانش فنی دارد. این عملیات به طور کلی ممکن است تضمین نامه (warranty) دستگاه شما را از بین ببرد و ممکن است بر روی سیستم‌عامل و سخت‌افزار تغییراتی ایجاد کند. همچنین، فرایند بازکردن قفل بوت لودر ممکن است باعث از دست رفتن داده های شما شود، بنابراین قبل از انجام این عملیات، حتماً فایل های مهم خود را پشتیبان بگیرید. با توجه به اینکه فرآیند بازکردن قفل بوت لودر بستگی به نوع دستگاه و سیستم عامل مورد استفاده دارد، راهنمایی های اجرایی عمومی عبارتند از:
- بررسی راهنمایی ها
بهتر است به صفحه وب سازنده دستگاه یا پشتیبانی فنی آن مراجعه کرده و راهنمایی ها و دستورالعمل هایی که سازنده فراهم میکند، را مطالعه کنید.
- ابزارهای سفارشی
برخی از سازندگان و برندهای دستگاه ها، ابزارهای سفارشی را برای بازکردن قفل بوت لودر ارائه می‌دهند. این ابزارها را می توانید از سایت های رسمی سازندگان یا انجمن ها و تارنمان های تخصصی مرتبط با دستگاهتان بیابید.
- روش های توسعه دهندگان
روش هایی مانند استفاده از فایل های فلش غیررسمی (Custom ROMs) یا استفاده از ابزارهای سفارشی مانند Fastboot و ADB (Android Debug Bridge) در اندروید، می‌توانند به شما کمک کنند تا قفل بوت لودر را باز کنید. اما اجرای این روش ها نیازمند آشنایی با مفاهیم فنی و روش های دقیق است و خطرات احتمالی را در نظر داشته باشید.
لطفاً توجه داشته باشید که بازکردن قفل بوت لودر ممکن است نقض قوانین سازنده دستگاه یا گارانتی دستگاه شما باشد. همچنین ممکن است سبب از بین رفتن برخی قابلیت ها و عملکردهای سیستم عامل شود. لذا برای بازکردن قفل بوت لودر، بهتر است آن را بررسی کنید و به مرجع رسمی دستگاهتان مراجعه کنید تا نکات و دستورالعمل های دقیق تری دریافت کنید.
کلام پایانی
در این نوشته به سوال بوت لودر Bootloader چیست؟ پاسخ دادیم. به طور خلاصه، بوت لودر در میکروکنترلرها، وظیفه اجرای برنامه کاربری اصلی میکروکنترلر را دارد. این برنامه کاربری اصلی را از یک رابط خارجی مانند UART، USBیا SPI دریافت میکند و در حافظه اصلی میکروکنترلر ذخیره کرده و سپس اجرای آن را آغاز میکند.
بوت لودر به برنامه‌نویسان اجازه می‌دهد برنامه کاربردی را بدون نیاز به استفاده از منابع خارجی بارگذاری و به میکروکنترلر ارسال کنند. این قابلیت بوت لودر به برنامه نویسان این امکان را می‌دهد که در مراحل توسعه و بروزرسانی برنامه کاربردی بدون نیاز به تجهیزات دیگر برنامه را به راحتی بر روی میکروکنترلر بارگذاری نمایند.
اگر به خرید قطعات الکترونیکی مانند انواع سلف؛ انواع ترانزیستور و … نیاز دارید، پیشنهاد می کنیم که آنها را از بهترین شرکت های الکترونیکی ایران تهیه کنید تا از اصل یا فیک بودن آن مطمئن باشید.
سلام. خیلی ممنون با توضیحات کاملی که رد رابطه با بوت لودر اندروید دادید خیلی سریع و راحت تونستم سیستمم رو بوت کنم