قطعات برد الکترونیکی به دو دسته کلی تقسیم بندی می شوند. این دو دسته عبارتند از قطعات فعال یا اکتیو و قطعات منفعل یا پسیو. بردهای الکترونیکی کاربرد گسترده ای در انواع لوازم الکترونیکی نظیر تلویزیون، یخچال، موبایل، تبلت و … دارند. این بردها دارای اجزا و قسمت های مختلفی می باشند. در صورتی که هر یک از این قطعات الکترونیکی روی برد با اشکال و ایرادی مواجه شود، در کارکرد وسیله برقی مورد نظر اخلال ایجاد می شود.
با توجه به اهمیت عملکرد بردهای الکترونیکی در وسایل برقی به لزوم شناخت قطعات برد الکترونیکی و ضرورت آشنایی با کاربرد انواع قطعات الکترونیکی پی می بریم. به همین دلیل در این نوشته تصمیم داریم به معرفی قطعات برد الکترونیکی بپردازیم.
شناخت قطعات الکترونیکی روی برد
یکی از ابزار و لوازمی که امروزه در دنیای الکترونیکی کاربرد گسترده ای پیداکرده است، برد الکترونیکی و اجزای برد الکترونیک است که در بیشتر و تقریباً همه لوازم و قطعات الکترونیکی دیده و استفاده می شود. برای شناخت قطعات الکترونیکی روی برد باید ابتدا تصویر و تعریفی از برد الکترونیک داشته باشید. امروزه واردات قطعات الکترونیک و قطعات برد الکترونیک بیش از پیش به چشم می خورد و کیفیت آنها نیز نسبت به گذشته بسیار مطلوب تر شده است. نام قطعات برد الکترونیک در لاتین با مخففPCB شناخته می شود که مدار چاپی الکترونیک نیز نامیده می شود. این مدار چاپی به همراه قطعات روی برد بیشترین کاربرد را داشته و در بسیاری از دستگاه ها استفاده می شود.
برای شناخت قطعات الکترونیکی روی برد به یکسری خطوط از جنس مس برخورد می کنیم که به هم متصل هستند. کاربرد اصلی این خطوط مسی این است که بار الکتریکی را در اجزای برد به جریان می اندازند. در سفارش قطعات الکترونیکی از خارج، قطعات روی برد به همراه سیم های مسی نیز وجود دارند. این خطوط مسی در قطعات روی برد، جریان الکتریکی را به صورت یکدست و منظم به سایر اجزای برد هدایت می کنند. تمامی اجزای برد الکترونیک که روی خود برد تعبیه می شوند، عملکردی مطلوب و هماهنگ دارند. هر برد مانند کانکتور مخابراتی و هر نوع قطعات الکترونیکی از اجزا و لایه هایی تشکیل می شود که در ادامه به آن می پردازیم.
لایهها و اجزای برد الکترونیکی
زیرلایه اصلی برد یا Substrate
در معرفی و شناخت قطعات الکترونیکی روی برد، زیر لایه از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که قسمت اصلی برد را تشکیل داده و استحکام و مقاومت برد و اجزای برد را افزایش می دهد. این بخش به اصطلاح، شاسی برد به شمار می رود. بر روی شاسی برد که یکی از مهم ترین بخش های سفارش قطعات الکترونیکی از خارج است، سایر اجزای برد الکترونیکی بر روی آن سوار می شود. این لایه که قسمت اصلی برد الکترونیکی را تشکیل میدهد در اصل باعث استحکام و سختی آن شده و اصطلاحاً شاسی را شکل میدهد. شاسی بخش پایداری است که سایر لایهها و قطعات الکترونیکی بر آن سوار میشوند. جنس این زیرلایه از فایبرگلاس است که بسته به نوع محصول، جنس هایی مانند اپوکسی یا فنولیک نیز کاربرد دارد. نارسایی بالایی که زیرلایه برد وجود دارد، سبب نارسایی بالای محصول می شود که در برابر جریان برق بسیار مقاومت دارد.
شاید این مطلب برای شما مفید باشد: ترایاک چیست
لایه مسی
پیش از معرفی نام قطعات برد الکترونیکی، به لایه های آن می پردازیم که پس از شاسی یا زیرلایه، لایه مسی اهمیت بالایی دارد. این بخش یک لایهای بسیار نازک از فویل مسی است که رسانای بالای برق بوده و پایه قطعات برد الکترونیکی را به هم متصل می نماید.
لایه پوششی در برابر لحیم یا Solder Mask
این لایه در اجزای برد، نوعی لایه ای است که بر روی مسیرهای لایه مسی پوشانده شده و از برد محافظت می نماید. این لایه، از اختلال توسط تماس سایر رساناها، از جمله لحیم، جلوگیری میکند.
جنس لایه لحیم، رزین بوده زیرا در برابر رطوبت و حرارت مقاومت بالایی دارد. این لایه جذاب، زیبایی خاصی به قطعات روی برد می بخشد.
لایه چاپی سفید یا Silkscreen
Silkscreen که به پوشش ابریشمی نیز معروف است، نوعی لایه سفید است که به عنوان آخرین لایه روی تمام سطح برد شناخته شده و اجزای برد را میپوشاند. این لایه شامل برچسبها و تگهایی می باشد که دربرگیرنده نمادهاست و به برد اضافه می شود. این بخش از قطعات روی برد، برچسب راهنما به شمار می رود.
همان طور که در بالا اشاره کردیم انواع قطعات برد الکترونیکی به دو دسته فعال یا اکتیو و منفعل یا پسیو تقسیم می شوند. منظور از قطعات فعال قطعاتی است که توانایی کنترل کردن جریان برق را دارند. قطعات پسیو نیز به قطعاتی گفته می شود که توانایی کنترل کردن جریان برق را از طریق سیگنال های الکترونیکی ندارند.
برخی از قطعات الکترونیکی برد که در دسته فعال ( اکتیو ) قرار می گیرند عبارتند از :
- ترانزیستور
- لوله های خلاء
- یکسو کننده های تحت کنترل سیلیکون
از جمله قطعات بردهای الکترونیکی که در دسته قطعات منفعل ( پسیو ) قرار می گیرند نیز می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- خازن
- القا کننده ها
- مقاومت ها
- دیودها
آشنایی با قطعات برد الکترونیکی
در این قسمت تصمیم داریم تا توضیحات مختصری در مورد هر یک از قطعات برد الکترونیک ارائه دهیم. به این ترتیب می توانید تا حدودی با کاربرد قطعات الکترونیکی آشنا شوید. قطعات اکتیو و پسیو که معرفی می کنیم عبارتند از :
- مقاومت
- خازن
- دیود
- سوئیچ
- ترانزیستور
- القاگر یا سلف
- کریستال
مقاومت چیست؟
یکی از مهم ترین و اصلی ترین قطعات برد های الکترونیکی، مقاومت نام دارد. این قطعه به دو دسته مقاومت ثابت و مقاومت متغیر تقسیم بندی می شود. وظیفه مقاومت به عنوان یکی از قطعات بردهای الکترونیکی، کاهش جریان و افت ولتاژ است. تعداد مقاومت مورد استفاده روی بردهای الکترونیکی با توجه به کاربرد آن برد تعیین می شود.
در هنگام خرید مقاومت ها به دو دسته معمولی و فیوزی یا سیمی بر می خوریم. مقاومت های معمولی به شکل مکعبی بوده و در رنگ های آبی، مشکی یا سبز موجود می باشند. بر خلاف سایر انواع مقاومت ها روی مقاومت های معمولی عددی نوشته نشده است. احتمال خراب شدن این نوع از مقاومت ها بسیار کم است. بنابراین اگر برد الکترونیکی شما خراب شده است احتمال خراب بودن مقاومت معمولی به عنوان یکی از قطعات الکترونیکی روی برد تنها حدود پنج درصد است.
برای کار با مقاومت ها باید درباره نحوه خواندن مقاومت اطلاعات داشته باشید تا بتوانید به درستی عمل کنید؛ اگر هنوز درباره آن چیزی نمی دانید پیشنهاد می کنیم به این مطلب سر بزنید.
مقاومت های فیوزی یا سیمی نیز مانند مقاومت های معمولی به شکل مکعب هستند با این تفاوت که روی آن ها عدد نوشته شده است. احتمال خراب شدن این نوع از مقاومت ها زیاد است.
اگر متوجه وجود اشکال در یکی از قطعات الکترونیکی برد شدید و قصد تست کردن مقاومت را دارید باید از مولتی متر استفاده کنید. برای انجام این کار باید مولتی متر را روی حالت بوق قرار داده و میله های مولتی متر را به دو سر مقاومت متصل کنیم. اگر صدای بوق شنیده شود یعنی مقاومت درست است و در غیر این صورت مقاومت خراب شده است.
خازن، یکی از انواع قطعات برد الکترونیکی
از دیگر قطعات برد الکترونیک می توانیم به انواع خازن ها اشاره کنیم. وظیفه خازن ها ذخیره کردن بار الکتریکی است. در هنگام استفاده از این قطعه باید به مقدار بار آن توجه شود. واحد اندازه گیری بار خازن فاراد است و برای نشان دادن دقیق مقدار آن از پیشوندهایی مانند نانو، میکرو و پیکو استفاده می کنند.
خازن ها در دو دسته ی کلی با عنوان سرامیکی و الکترولیتی دسته بندی می شوند. خازن های سرامیکی در رنگ های قهوه ای یا طوسی موجود می باشند. روی این نوع از خازن ها هیچ عددی نوشته نمی شود. اما خازن های الکترولیتی در رنگ های قهوه ای یا مشکی موجود هستند و روی آن ها عدد کد و ولتاژ دیده می شود.
انواع مختلف خازن ها عبارتند از :
- خازن های قطبی
- خازن های غیر قطبی
- خازن های متغیر
- خازن های قابل تنظیم
برای تست خازن به عنوان یکی از قطعات برد های الکترونیکی از مولتی متر استفاده می کنیم. برای این کار مولتی متر را روی حالت بوق قرار داده و میله های آن را به دو سر خازن وصل می کنیم. اگر بوق شنیده شود خازن خراب شده است.
دیود، یکی از قطعات الکترونیکی روی مادربرد
یکی دیگر از قطعات الکترونیکی روی برد دیودها هستند. دیودها وظایف مختلفی را انجام می دهند. یکی از وظایف این قطعه تبدیل سیگنال های ac به سیگنال های dc و تنظیم ولتاژ است. از دیودها برای یک طرفه کردن جریان نیز استفاه می شود به این ترتیب جریان تنها از یک سمت حرکت می کند. به همین علت به دیودها یک سو کننده نیز گفته می شود.
در هنگام خرید دیود باید با توجه به کاربرد مورد نظر خود مناسب ترین نوع را انتخاب کنید. انوع مختلف دیودها شامل دیود های نوری، دیود های زنر و دیود های حساس به نور می باشند. برای تست کردن دیود به عنوان یکی از قطعات بردهای الکترونیکی باید از مولتی متری که قابلیت تست دیود دارد استفاده کنید.
کاربرد سوئیچ در برد الکترونیکی چیست؟
یکی دیگر از انواع قطعات برد الکترونیکی سوئیچ ها هستند. از این قطعه برای قطع، وصل و تغییر جریان در مدار استفاده می شود. سوئیچ ها انواع مختلفی دارند و اغلب از نوع مکانیکی آن ها استفاده می کنند. برخی از انواع مختلف سوئیچ ها عبارتند از :
Push to
Push switch
Break switch
و …
ترانزیستور چیست؟
ترانزیستور یکی دیگر از قطعات الکترونیکی برد می باشد که نقش بسیار مهمی در مدار ایفا می کند. از این قطعه به منظور قطع و وصل کردن یا تقویت سیگنال های الکترونیکی استفاده می کنند. همچنین برای انتقال دادن نویزها به بدنه در بردهای الکترونیکی موبایل نیز از ترانزیستور استفاده می شود. این قطعه از مواد نیمه رسانا نظیر سیلیسیم و ژرمانیم ساخته می شود.
در هنگام خرید ترانزیستور به انتخاب نوع مناسب با کاربرد مورد نظرتان توجه داشته باشید. ترانزیستور NPN، ترانزیستور PNP و فوتو ترانزیستور از انواع مختلف این قطعه می باشند. برای تست کردن ترانزیستور باید از مولتی متری که قابلیت تست دیود دارد استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر به مقاله شناخت انواع ترانزیستور مراجعه کنید.
القاگر یا سلف، یکی از قطعات برد الکترونیک
از دیگر قطعات برد های الکترونیکی می توانیم به القاگر یا سلف(کاربرد سلف) اشاره کنیم که آن را با نام سیم پیچ نیز می شناسند. القاگر یکی از قطعات پسیو است که دو سر دارد و هر گاه جریان از آن عبور می کند، انرژی الکتریکی به صورت میدان مغناطیسی برای مدت خاصی در آن ذخیره می شود. این قطعه با تغییر جریان مدار مخالفت می کند. کدهای رنگی نوشته شده روی این قطعه نشان دهنده مقدار القاگر است.
کریستال برد الکترونیکی چیست؟
کریستال نیز یکی دیگر از قطعات برد الکترونیکی است. وظیفه این قطعه در مدار های الکتریکی تثبیت فرکانس نوسان سازها می باشد. در هنگام خرید این قطعه توجه داشته باشید که روی آن ها مقدار فرکانسی که می توانند کنترل کنند حک شده است.
در این نوشته توضیحاتی در مورد قطعات الکترونیکی روی مادربرد ارائه کردیم. این توضیحات می تواند در آشنایی با قطعات برد الکترونیکی و شناسایی قطعات الکترونیکی روی برد به شما کمک کند. همچنین در صورتی که قصد آشنایی و کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با اینگونه قطعات را دارید، سایر مقالات رسام را نیز مطالعه نمایید.
برای استعلام قیمت و خرید قطعات الکترونیکی روی لینک کلیک کنید.
همچنین انواع مختلف ic های کمیاب نیز تامین و در اختیار مشتریان عزیز قرار داده می شود. برای استعلام قیمت و خرید ic کلیک کنید.
اگر قطعاتی مدنظرتان است که در سایت پیدا نکردید برای سفارش قطعات الکترونیکی از خارج از کشور نیز می توانید اقدام نمایید. مجموعه رسام الکترونیک واردات قطعات الکترونیک را نیز انجام می دهد.
همچنین انواع ترانزیستور نیز در مجموعه رسام ارائه می شود. برای استعلام قیمت و خرید ترانزیستور کلیک کنید.
پتانسیومتر تریمر و مولتی ترن نیز یکی دیگر از قطعات مهمی است که پیدا کردن آن ها در ایران کار سختی است. اما سایت رسام این قطعات را نیز از چین وارد می کند. برای استعلام قیمت و خرید پتانسیومتر تریمر و مولتی ترن کلیک کنید.
همچنین می توانید برای گرفتن قیمت و خرید دیود نیز به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.
خازن اس ام دی نیز از دیگر قطعات کمیاب در ایران می باشد که می توانید برای مشاهده قیمت و خرید خازن اس ام دی به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.
سلام
روز خوبی داشته باشین
مطلب خیلی مفیدی بود .