قطعات الکترونیکی چیست؟

قطعات الکترونیکی، اجزای جدایی‌ناپذیر زندگی مدرن هستند. انجام یک جراحی از راه دور به کمک ربات‌ها، هدایت یک هواپیما از لحظه پرواز تا فرود، تنظیم ترافیک و هدایت خودروها و حتی روشن و خاموش کردن لامپ اتاق، به وجود قطعات الکترونیکی وابسته هستند. بنابراین به دلیل نقش مهم این قطعات، قصد داریم در این مقاله به این سؤال مهم بپردازیم که قطعات الکترونیکی چیست و چه کاربردهایی دارند. پس تا پایان این بخش با ما همراه باشید تا ضمن آشنایی با انواع قطعات الکترونیکی، به نقش آنها در مدارهای الکترونیکی نیز پی ببرید.

قطعات الکترونیکی چیست؟

از اواسط قرن بیستم، استفاده از قطعات الکترونیک به ‌شدت رایج شد. تا قبل از این دوران، اجزای محدود الکترونیکی بیشتر در حوزه رادیویی به کار می‌رفت. اما به‌ مرور زمان و با اختراع قطعات الکترونیکی مختلف، کارکرد آنها بسیار فراتر از صنعت رادیویی رفت. به‌طوریکه اکنون تمدنی بدون وجود این قطعات متصور نمی‌شود.

اگر بخواهیم به شکل ساده‌ای توضیح بدهیم که قطعات الکترونیکی چیست، باید بگوییم که این اجزا مانند اعضای بدن انسان هستند و هریک کارکردهای مخصوص خود رادارند. همان‌طور که یک انسان سالم و کامل به وجود این اعضا نیازمند است. یک مدار کامل و کاربردی نیز باید اجزای مشخصی داشته باشد.

به‌عبارت‌دیگر، این قطعات جزء اصلی مدارهای الکترونیکی و الکتریکی را تشکیل می‌دهند. تقریباً همه صنایع ازجمله پزشکی، دندانپزشکی، کشاورزی، خودروسازی، هوافضا، صنایع نظامی و امنیتی و … به وجود این قطعات وابسته هستند. پس بهتر است قطعات الکترونیکی و کاربرد آنها را به‌عنوان اجزای حیاتی و نقش‌آفرین در زندگیمان، بشناسیم.

آشنایی با انواع قطعات الکترونیکی

همانطور که اشاره کردیم، قطعات الکترونیکی در صنایع و حوزه‌های مختلفی کاربرد دارند. بر همین اساس، از تنوع بالایی برخوردار هستند. اما اغلب مدارهایی که به کمک این قطعات ساخته می‌شوند، چند جزء اصلی و رایج دارند. بنابراین، قدم اول برای درک کارکرد این مدارها، آشنایی با انواع قطعات الکترونیکی است.

دسته‌بندی قطعات الکترونیک

قطعات الکترونیکی هم در تعداد و هم در کارکرد، متنوع هستند. به همین علت، آنها را در سه دسته تقسیم‌بندی کرده و سپس به معرفی برخی از اصلی‌ترین این اجزا می‌پردازیم.

• قطعات الکترونیک اکتیو (Active)

اگر یک قطعه الکترونیکی در مدار، به‌عنوان منبع انرژی یا تقویت‌کننده سیگنال به کار برود، در دسته قطعات الکترونیک اکتیو طبقه‌بندی می‌شود. خود این قطعات نیز برای عملکردشان به انرژی موجود در مدار نیاز دارند. دیودها، ترانزیستورها و منبع تغذیه از این گروه به‌حساب می‌آیند.

• قطعات الکترونیک پَسیو (Passive)

قطعات الکترونیک پَسیو یا غیرفعال، نقطه مقابل قطعات الکترونیکی اکتیو یا فعال هستند. یعنی نمی‌توانند هیچ انرژی وارد مدار الکترونیکی کرده یا سیگنالی را تقویت کنند. از طرف دیگر، قطعات غیرفعال، از انرژی مدار هم استفاده نمی‌کنند و فقط برای تغییر جریان و ولتاژ به کار می‌روند. خازن‌ها، ترانسفورماتورها و مقاومت‌ها از این دسته هستند.

• قطعات الکترومکانیک (Electromechanics)

همانطور که از اسم این قطعات مشخص است، آنها کارکرد دوگانه‌ای دارند. قطعات الکترومکانیکی می‌توانند جریان انرژی را به حرکت مکانیکی تبدیل کنند. در سیستم‌هایی همچون موتور خودرو که انرژی حرارتی یا الکتریکی باید به انرژی مکانیکی تبدیل شود، از قطعات الکترومکانیک استفاده می‌کنند. عملکرد این قطعات هم مانند قطعات اکتیو، به جریان انرژی مدار وابسته است. انواع سوئیچ‌ها، کلیدها، رله و موتور در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند.

قطعات برد الکترونیکی

اجازه بدهید که بازهم به مثال بدن انسان مراجعه کنیم. همانطور که کلیه، ریه یا حتی انگشتان پا بدون حضور در یک سیستم زنده به اسم بدن، نمی‌توانند کار کنند، قطعات الکترونیکی هم به‌صورت جدا از هم، کارکرد خاصی ندارند. لاجرم همه قطعات الکترونیکی باید روی یک بستر مشترک مستقر شوند.

برد الکترونیکی همان بستر و زمین‌بازی مشترک این اجزا است. اگر هر یک از این بازیکنان یا همان قطعات برد الکترونیکی به‌درستی عمل نکنند، عملکرد کل برد با مشکل مواجه می‌شود. بنابراین در هنگام انتخاب، نصب و تنظیم کار یک سیستم الکترونیکی، باید به کیفیت و جایگاه  این اجزا توجه کنید.

حال که ضمن آشنایی با قطعات الکترونیک، مفهوم قطعات برد الکترونیکی را نیز شرح دادیم، در ادامه به معرفی برخی از اصلی‌ترین قطعات الکترونیکی یک مدار می‌پردازیم.

انواع قطعات الکترونیکی چیست؟

تنوع قطعات الکترونیکی در صنایع مختلف بسیار زیاد است. اما 9 قطعه الکترونیکی در اغلب مدارها، به کار گرفته می‌شوند.

این قطعات عبارت‌اند از:

منبع توان، فیوزها، مقاومت، خازن، دیودها، سوئیچ‌ها، ترانزیستورها، ترانسفورماتورها و رله.

اکنون به معرفی قطعات الکترونیکی نام‌برده می‌پردازیم.

منبع توان Power Supply

اولین موردی که در معرفی قطعات الکترونیکی به آن می‌پردازیم، منبع توان است. هیچ مداری بدون توان و انرژی قادر به کار نیست. منابع انرژی مورداستفاده در مدارها به دودسته منبع تغذیه DC و باتری‌ها تقسیم می‌شوند. اغلب اوقات، وجود یک منبع تغذیه DC در یک مدار ضروری است چراکه DC، یک منبع توان ثابت است. اما باتری‌ها به‌عنوان منابع غیرثابت توان ممکن است در یک مدار وجود نداشته باشند.

فیوزها Fuze

فیوز، یک قطعه حفاظت کننده است. یعنی اگر مدار با افزایش غیرمجاز جریان روبرو شود، فیوز مانع انتقال این جریان اضافه و درنتیجه آسیب به‌کل مدار می‌شود. فیوزها انواع مختلفی دارند ازجمله: DC، AC، HRC، فیوزهای گرمایی، فیوزهای کارتریج و …

مقاومت الکتریکی Resistor

این قطعه موظف است تا جریان یک مدار را محدود کند. مقاومت الکتریکی به دودسته مقاومت‌های معمولی و مقاومت‌های سیمی یا فیوزی تقسیم می‌شوند.

خازن الکتریکی Capacitor

ذخیره انرژی به مدت محدود در مدار بر عهده خازن است. خازن‌ها در دودسته سرامیکی و خازن الکترولیتی طبقه‌بندی می‌شوند.

خازن الکترولیتی چیست؟

انواع متنوعی از این قطعات در بازار وجود دارد و لازم به ذکر است که خازن الکترولیتی (electrolytic capacitor) دارای ظرفیت بالایی می باشد و دلیل آن، تجمع تعداد بسیار زیادی یون در ساختار آن است.

همچنین در ساخت میکرو چیپ‌ها و قطعات برد چاپی از خازن SMD استفاده می‌شود.
شرح خازن ذکر شده را می توانید در ادامه مشاهده فرمائید.

دیودها Diode

دیود یا یکسوکننده جریان، باعث می‌شود تا جریان تنها از یک‌جهت در مدار حرکت کند. دیودها معمولاً به سه دسته دیودهای نوری، دیودهای حساس به نور و دیودهای زِنِر تقسیم می‌شوند. برای استعلام قیمت دیود و خرید دیود می‌توانید به سایت رسام مراجعه کنید.

این نکته بسیار حائز اهمیت است که قطعات ذکر شده جزء پرکاربردترین دیودها در مدارهای الکترونیکی می باشند. آن ها نیمه رسانا یا همان نیمه هادی و متشکل از دو عنصر سیلیسیوم و ژرمانیوم می باشند. همچنین از اتصال دو نوع ماده P و N که هر دو باید از جنس سیلیسیم و ژرمانیوم باشند ساخته میشوند. محل اتصال ذکر شده از جنس پلاستیکی به رنگ سیاه است. از نمونه های دیگر این قطعات میتوان دیود شاتکی، فتو دیود و دیود خازنی را نام برد که در ادامه توضیحات مختصری از آنها شرح داده خواهد شد.

دیود شاتکی

ابتدا به این سوال پاسخ می دهیم که دیود شاتکی چیست. دیود شاتکی یا (Schottky doide) برگرفته از فیزیکدان آلمانی به نام “والتر شاتکی” (Walter H. Schottky) است و یکی از قدیمی ترین قطعات نیمه رسانا می باشد. آن ها می توانند به چندین شکل متفاوت تولید شوند. این قطعات در فرکانس های رادیویی کاربردهای وسیعی دارند.
در شرح دیودها یک اصطلاحی وجود دارد که توضیح آن حائز اهمیت می باشد و آن بایاس است. بایاس کردن به زمانی گفته می شود که به دیودها ولتاژ اعمال میگردد.

فتو دیود

اکنون به پاسخ فتو دیود چیست می پردازیم. فتو دیود نام دیگر دیودهای نوری می باشد. همانطور که پیش تر نیز ذکر شد، محل اتصال دو ماده  P و N در تمام دیودها پلاستیکی سیاه رنگ است. حال آنکه در فتو دیودها، پلاستیک شفاف و یا شیشه بکار برده می شود. قطعه ذکر شده در بایاس عکس العمل متضادی از خود بروز می دهد و همانند یک دی الکتریک عمل میکند. حال که با چند نوع دیود پرکاربرد آشنا شدید، نوبت به پاسخ به سوال دیود خازنی چیست می رسد.

دیود خازنی

دیود واراکتور یا همان خازنی، به دلیل دارا بودن ویژگی های دیود و همچنین خازن به عنوان جایگزین خازن در مدار مورد استفاده قرار می گیرد. لازم به ذکر است که ظرفیت این قطعه در اثر ورود ولتاژ بالا، کم می شود. همچنین در صورتی که ولتاژ وارد شده بر قطعه مذکور پایین باشد، ظرفیت آن افزایش می یابد.

سوئیچ‌ها Switch

احتمالاً با واژه سوئیچ آشنا هستید. یک سوئیچ، جریان الکتریکی مدار را قطع و وصل می‌کند و یا مسیر آن را تغییر می‌دهد. آداپتور سوئیچینگ یک نمونه از این نوع قطعه‌ها است.

ترانزیستورها Transistor

در معرفی قطعات الکترونیکی نباید از کنار قطعه ترانزیستور به‌راحتی عبور کنیم. زیرا می‌توان گفت که مهم‌ترین قطعه در یک مدار، ترانزیستورها هستند. ترانزیستور، برای قطع و وصل و تقویت سیگنال استفاده می‌شود. نوع NPN آن مانند سوئیچ است و به‌عنوان تقویت‌کننده جریان استفاده می‌شود. نوع PNP مانند ترانزیستور قبلی عمل می‌کند و فقط جهت جریان آن برخلاف NPN است. نوع فوتو ترانزیستور نیز، با کمک نور فعال می‌شود و در چراغ‌های اتوماتیک و مدارهای کنترل خودکار نور کاربرد دارد. خرید ترانزیستور به دلیل کار آمدی بالا معمولا به صورت عمده انجام می‌شود.

با این حال پیش از خرید آن ها بطور کلی لازم است بدانید که فتو ترانزیستور چیست. همانگونه که پیش تر نیز ذکر شد، ترانزیستورها بطور عمده به نور حساس هستند. شاید برای شما سوال پیش بیاید که آیا با وجود دیودها باز هم نیاز به این نوع قطعات می باشد یا خیر؟ پاسخ سوال شما مثبت است. علت برگزیدن این قطعات نسبت به دیود ها، با کیفیت تر و ارزان بودن آن ها است. همچنین این قطعات الکترونیکی دارای کاربردهای گسترده تری نسبت به دیودها هستند. فتو ترانزیستور اولیه، مدار مشترک و دارلینگتون سه نوع از قطعات ذکر شده می باشند. ترانزیستور نوری (فتو ترانزیستور) مبدل نور به انرژی الکتریکی در مدار است.

ترانسفورماتورها  Transformer

ترانسفورماتورها، انرژی الکتریکی را به کمک دو یا چند سیم‌پیچ و از طریق القای الکتریکی از مداری به مدار دیگر منتقل می‌کند. این قطعات، از پربازده‌ترین قطعات الکتریکی بوده و از کلیدی‌ترین اجزای قدرت و شبکه انتقال به شمار می‌روند. انواع ترانسفورماتور عبارت‌اند از: جداکننده‌ها، عایق‌ها، کنترل، منبع تغذیه، اتو ترانسفورماتورها و ترانسفورماتورهای جرقه زن.

رله Relay

رله، یک قطعه ساده شبیه کلید است. با این تفاوت که برخلاف کلید که برای قطع و وصل جریان باید به‌صورت دستی عمل کنیم، در رله‌ها قطع و وصل انرژی، توسط خود جریان الکترونیکی انجام می‌شود.

SMD در قطعات الکترونیکی چیست؟

شایان ذکر است که در گذشته به دلیل عدم وجود تکنولوژی کافی در طراحی قطعات الکترونیکی در اندازه ها و انواع متفاوت، مصرف کنندگان جهت تامین قطعات مورد نیاز خود، آن ها را به هر شکل و شمایلی که در بازار عرضه می شد، تهیه می کردند. اما به تدریج با پیشرفته تر شدن جوامع و انعکاس آن در حوزه های دیگر و به ویژه در زمینه برق و الکترونیک، مهندسان و طراحان به ایده جدیدی دست یافتند. ایده مذکور تولید نوع جدیدی از قطعات به نام قطعات SMD بود.

surface-mount device یا SMD، نسل جدید قطعات الکترونیکی هستند اما SMD در قطعات الکترونیکی چیست و چه تفاوتی با قطعات قدیمی دارد؟ باید بگوییم که هرچند تفاوت ساختاری میان این قطعات با اجزای الکترونیکی قدیمی وجود ندارد، اما شیوه اتصال آنها به مدار متفاوت است.

برای نصب قطعات قدیمی روی یک برد، باید بخش‌هایی از محل اتصال سوراخ می‌شد. اما نصب قطعات الکترونیکی SMD، به‌راحتی روی برد به کمک لحیم انجام می‌شود. از طرف دیگر، قطعات الکترونیکی SMD به‌تنهایی قابل تست و آزمایش نیستند. یعنی باید ابتدا کل مدار را تنظیم کنید و سپس عملکرد آنها ارزیابی نمایید.

مزایای smd نسبت به قطعات مشابه

نمونه هایی از برتری قطعات مذکور در مقابل انواع دیگر، در ادامه بطور مختصر شرح داده شده است.
این قطعات کوچکتر و به طبع سبک وزن تر از سایرین هستند. همچنین آسان و سریعتر در مدار تعبیه می شوند و فضای کمتری را نیز اشغال می کنند. نسبت به تکان و حرکات شدید نیز واکنشی نشان نداده و تغییر نمی کنند که در نتیجه خرابی و از کار افتادن این قطعات نسبت به سایرین، بسیار کمتر می باشد.
همانطور که کاربرد خازن ها را در بخش قطعات برد الکترونیکی مطالعه فرمودید، لازم است بدانید که نوع دیگری از آن ها نیز در مدار الکتریکی وجود دارد و آن هم خازن SMD می باشد.
همانطور که مستحضر هستید خازن ها بطور کلی وظیفه دریافت انرژی و ذخیره آن را در مدت زمان محدود به عهده دارند. طریقه قرار گرفتن آن ها در مدار الکتریکی بدین شکل می باشد که، همگی خازن ها روی یک پایه فرو رفته در مدار هستند. بنابراین تفاوت خازن های معمولی با نوع SMD نیز در نحوه نصب آنها در مدار است. خازن ذکر شده به دلیل نداشتن پایه، توسط لحیم روی صفحه مورد نظر در مدار متصل می شود و نه توسط سوراخ کردن صفحه. لازم به ذکر است که جنس قطعات ذکر شده از سرامیک می باشد و به همین دلیل به آن ها خازن های سرامیکی (MICC) نیز گفته می شود.

قطعات الکترونیک و کاربرد آنها

دانستن اینکه قطعات الکترونیک چیست، با آگاهی از کاربرد آنها بسیار متفاوت است. زیرا هر قطعه در هر مدار به علت متفاوتی قرار داده می‌شود. درنتیجه، ممکن است کاربرد پایه آن کمرنگ‌تر شده و کاربردهای دیگری برای آن تعریف شود.

وقتی قطعات الکترونیک را به‌درستی در کنارهم قرار دهید، یک مدار خاص الکترونیکی تشکیل داده‌اید. به‌طوریکه هر یک از قطعات الکترونیکی و کاربرد آنها در مدار فوق، ممکن است عملکرد متفاوتی را برای سیستم شما رقم بزند. صنایع مختلف از این اجزا، سیستم‌های متفاوتی می‌سازند که هریک کارکرد مخصوص به خود را دارد. در ادامه به برخی از این موارد اشاره می‌کنیم:

• صنایع کامپیوتر: قطعات الکترونیکی و کاربرد آنها در این صنعت، به‌سرعت تغییر می‌کنند. هرروز تکنولوژی جدیدی به بازار عرضه می‌شود که اندازه، کیفیت، کمیت و خدمات مختلفی را به مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهد. کامپیوترها، پرینترها، چاپگرهای سه‌بعدی و … از انواع مدارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند.
• صنایع لوازم‌خانگی و سرگرمی‌ها: تنوع تلویزیون‌ها، میکروفون‌ها و بلندگوها، دستگاه‌های بازی و … نشان‌دهنده تنوع قطعات الکترونیک و کاربرد آنها در این صنعت است.
• صنایع پزشکی: از دستگاه‌های الکترونیکی ساده برای سنجش فشارخون گرفته تا ربات‌های پیشرفته‌ای که بازوی جراحان برای حفظ جان بیمار هستند، همه در این دسته قرار می‌گیرند.
• صنایع رباتیک: الکترونیک قدرت، یادگیری ماشینی، رباتیک و مکاترونیک همه نیازمند مدارهای الکترونیکی هستند. قطعات الکترونیک و کاربرد آنها در این صنعت، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
• صنایع نظامی: کابین خلبان یک هواپیمای جنگنده و رادارهای نظامی نیز از قطعات الکترونیکی استفاده می‌کنند.

پیدایش فیبر نوری

همانطور که مستحضرید در گذشته امکان برقراری ارتباط از راه دور میسر نبود و مردم ناچار به پیموندن مسافت های طولانی برای با خبر شدن از حال یکدیگر بودند. حال آنکه با پدیدار شدن فیبر نوری در دنیای مدرن امروز دیگر این مشکلات وجود ندارند. در ادامه به پاسخ این سوال می پردازیم که فیبر نوری چیست. ابتدا به این نکته توجه فرمائید که ارتباطات امروزه، بخش زیادی از پیشرفت خود را مدیون فیبر نوری می باشد. پس یکی از روش های انتقال اطلاعات استفاده از فیبر نوری است. این قطعه به صورت رشته باریک و طویلی از پلاستیک و یا شیشه فوق العاده شفاف می باشد. جالب است بدانید که این تار آن قدر باریک است که به مثابه یک تار موی انسان می باشد. طراحان مجموعه، این رشته ها را در کابل های نوری قرار می دهند. فیبر نوری از سه بخش تشکیل شده است.
هسته: این عنصر در مرکز فیبر قرار داشته و مسئولیت انتقال نور را دارد.
روکش: هسته فیبر توسط این بخش احاطه شده است و منعکس کننده نور به هسته می باشد.
پوشش خارجی: وظیفه این بخش حفاظت از فیبر در برابر عوامل خارجی و آسیب زا مانند رطوبت است.

حال که با فیبر نوری و بخش های مختلف آن آشنا شدید وقت آن است که به شرح تجهیزات آن بپردازیم.
انواع تجهیزات فیبر نوری عبارتند از: کابل فیبر نوری، پچ کورد، پچ پنل، ماژول فیبر نوری، دستگاه فیوژن و کلیور فیبر نوری. به منظور استعلام و خرید تجهیزات فیبر نوری می توانید به بخش فروشگاه سایت رسام مراجعه فرمائید.

جمع‌بندی

در بخش مقدمه توضیح دادیم که قطعات الکترونیک در مدارها، مانند اعضای بدن انسان هستند و هر یک، کارکرد مخصوص به خود رادارند. همانطور که انسان بدون چشم، ریه، و یا دست‌وپا قادر به انجام بهترین عملکرد خود نیست، فقدان یا کارکرد نادرست هر قطعه الکترونیکی در مدار نیز می‌تواند عملکرد کل سیستم الکترونیک را با اختلال مواجه کرده و یا حتی کل سیستم را از کار بیندازد. سپس به این سؤال پرداختیم که قطعات الکترونیکی چیست و چه کاربردهایی دارند. با پاسخ به این سؤال، می‌توانیم از این اجزا به‌درستی برای تحقق هدفمان استفاده کنیم. خواه این هدف، تولید یک لامپ روشنایی خودکار باشد یا یک دستگاه پیچیده پزشکی، شناخت درست نسبت به قطعات الکترونیکی و کاربرد آنها، راه‌گشای ما است.

برای استعلام قیمت و خرید قطعات الکترونیکی روی لینک کلیک کنید.

همچنین انواع مختلف ic های کمیاب نیز تامین و در اختیار مشتریان عزیز قرار داده می شود. برای استعلام قیمت و خرید ic کلیک کنید.

اگر قطعاتی مدنظرتان است که در سایت پیدا نکردید برای سفارش قطعات الکترونیکی از خارج از کشور نیز می توانید اقدام نمایید. مجموعه رسام الکترونیک  واردات قطعات الکترونیک را نیز انجام می دهد.

همچنین انواع ترانزیستور نیز در مجموعه رسام ارائه می شود. برای استعلام قیمت و خرید ترانزیستور کلیک کنید.

پتانسیومتر تریمر و مولتی ترن نیز یکی دیگر از قطعات مهمی است که پیدا کردن آن ها در ایران کار سختی است. اما سایت رسام این قطعات را نیز از چین وارد می کند. برای استعلام قیمت و خرید پتانسیومتر تریمر و مولتی ترن کلیک کنید.

همچنین می توانید برای گرفتن قیمت و خرید دیود نیز به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.
خازن اس ام دی نیز از دیگر قطعات کمیاب در ایران می باشد که می توانید برای مشاهده قیمت و خرید خازن اس ام دی به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

کلیک کنید.!